Meeresmutter
Kanella-Nelly Tragousti: Licht als Baustoff
Die Wahrheit einer Fotografie ist ihre Struktur; und diese Struktur ist eine Wechselbeziehung ihrer grundlegenden Bestandteile. Verbunden in einem Bild sind diese Elemente mehr als die Summe ihrer Teile.
Kanella-Nelly Tragousti wendet diese strukturalistische Methode erfolgreich an. Eine Laterne, die die Nacht am Strand beleuchtet, ist schon von sich aus evokativ. Im Zusammenspiel mit den anderen Elementen im Bild gewinnt sie magischen Glanz.
Natürlich kreiert die griechische Künstlerin keine strukturalistischen Postkarten. Ihre Werke sind häufig von einem Schauder geprägt – vom Meer, das wir verschmutzen, dessen Küsten wir einzementieren, um entlang dieser willkürlich Gebäude zu errichten.
Ihre Landschaften zeigen eine vom Menschen verletzte Natur. Ihr Blick ist Zeuge einer kommenden Zerstörung.
Die Struktur ist nie fest oder starr. Sie verändert sich ständig, je nach Verschiebung ihrer Elemente. Bei festen Materialien sind Veränderungen kontrollierbar, da sie relativ langsam erfolgen. Wie kontrolliert man jedoch mit dem Objektiv eine unruhige See? Wie prägt man sich den Wechsel ihrer Farben ein? Und wie registriert man ihre Verwandlung vom Kinderparadies in einen Ort des Ertrinkens der Flüchtlinge aus Asien und Afrika?
Kanella-Nelly Tragousti löst dieses Problem, indem sie der ersten Struktur eine zweite, subjektivere zufügt. Und diese zweite Struktur überschreitet jegliche konventionelle Grenze. Nicht so sehr wegen ihrer abstrakten Gestalt, als wegen einer bislang nichtgesehenen Verwendung von Licht, nämlich seiner Mutation zu einer neuen Beleuchtungsart: im heiteren Tageslicht , das ewiges Licht, der innere Glanz des Meeres.
In diesem Licht wird nicht nur eine neue Welt erschaffen, sondern auch die alte erhellt.
Nikos Chilas, Berlin September 2012
Ü: Inga Thüs
Μητέρα θάλασσα
Κανέλλα-Νέλλη Τραγουστή: Το φως ως οικο(δομικό) υλικό
Η αλήθεια μιας φωτογραφίας είναι η δομή της. Και η δομή είναι η σχέση μεταξύ των συστατικών της στοιχείων. Συσχετισμένα στο κάδρο, τα στοιχεία αυτά είναι περισσότερο από ότι το άθροισμά τους.
Η Κανέλλα-Νέλλη Τραγουστή εφαρμόζει επιτυχώς αυτή την στρουκτουραλιστική μέθοδο. Μια λατέρνα, που ανάβει στην παραλία τη νύχτα, είναι από μόνη της υποβλητική. Συσχετισμένη με τα άλλα στοιχεία στο κάδρο αποκτά μαγική λάμψη.
Η ελληνίδα καλλιτέχνης δεν φτιάχνει βέβαια στρουκτουραλιστικά καρτποστάλ. Στα έργα της αποτυπώνεται συχνά η φρίκη - από τη θάλασσα που ρυπαίνουμε, τις ακτές που τσιμεντάρουμε, τα αυθαίρετα που κτίζουμε γύρω τους. Τα τοπία της δείχνουν μια φύση καταπατημένη από τους ανθρώπους, η ματιά της είναι μάρτυρας μιας προϊούσας καταστροφής.
Η δομή δεν είναι ποτέ σταθερή, άκαμπτη. Αλλάζει συνεχώς ανάλογα με τη μετάθεση των στοιχείων της. Στα στερεά υλικά, η αλλαγή είναι ελέγξιμη, επειδή είναι σχετικά αργή. Πώς να ελέγξεις όμως με το φακό μια ανήρεμη θάλασσα; Πώς να αποτυπώσεις την εναλλαγή των χρωμάτων της; Και πώς να καταγράψεις τη μετατροπή της από παιδικό παράδεισο σε χώρο πνιγμού των προσφύγων από την Ασία και την Αφρική;
Η Κανέλλα-Νέλλη Τραγουστή λύνει το πρόβλημα προσθέτοντας στην πρώτη δομή μια δεύτερη, πιο υποκειμενική. Κι αυτή υπερβαίνει κάθε συμβατικό όριο: Όχι τόσο λόγω της αφαιρετικής μορφής της, όσο μιας ανείδωτης μέχρι τώρα χρήσης του φωτός. Της μετάλλαξής του σε νέο φωτιστικό είδος: Στο φως το ιλαρό, το ανέσπερο, την εσωτερική λάμψη της θάλασσας. Με το οποίο δομείται όχι μόνο ένας νέος κόσμος, αλλά φωτίζεται και ο παλιός.
Νίκος Χειλάς, Βερολίνο Σεπτέμβριος του 2012
Mare Madre
Kanella - Nelly Tragoustis: La luce come materiale strutturale.
La verità di una fotografia è la sua struttura. E la struttura consiste nel rapporto fra le componenti degli elementi. La loro correlazione nel quadro, questi elementi sono più che la loro somma.
Kanella - Nelly Tragousti applica con successo questo metodo strutturale. Un organetto che accende la notte nella spiaggia, è da sé suggestivo. Correlato con gli altri elementi del quadro acquista uno splendore magico.
L’artista greca non costruisce certo cartoline strutturalistiche. Nei suoi lavori cattura spesso l’orrore - del mare che inquiniamo, delle coste che cementifichiamo, di tutto quanto di abusivo vi costruiamo intorno. I suoi paesaggi mostrano una natura violata dagli uomini, i suoi occhi sono testimoni di una progressiva catastrofe.
La struttura non è mai stabile, rigida. Muta continuamente, secondo la traslazione dei suoi elementi. Nelle componenti solide il cambiamento è controllabile, in quanto relativamente lento. Come controllare però con l’obiettivo un mare inquieto ? Come catturare la mutazione dei suoi colori? E come registrare la sua trasformazione da paradiso infantile a luogo di annegamento dei profughi dall’Asia e dall’Africa?
Kanella - Nelly Tragousti risolve il problema aggiungendo alla prima struttura una seconda, più oggettiva. E questa supera ogni limite convenzionale: Non tanto a causa della sua forma astrattiva, quanto di un mai visto finora uso della luce. Della sua trasformazione in nuovo genere di illuminazione: nella luce allegra, intramontabile nello splendore interno del mare. Con il quale si costruisce non solo un nuovo mondo ma si illumina anche il vecchio.
Nikos Chilas, Berlino Settembre 2012
Traduzione: Anastasia Tragousti
Das Dunkel des gelebten Augenblicks
Ihre Augen bleiben verschlossen ohne die Fähigkeit des Sehens zu verlieren. Die Gesichter, die die Fotografin und Malerin Nelly Tragusti mit der Kamera aufnimmt besitzen den »unsichtbaren Blick« wie sie selber erzählt, »den Blick, der sich nach innen kehrt um zu verreisen und um die persönliche Poesie, die in jeden von uns steckt zu entdecken«.
Jedes aufgenommene Gesicht ist eine Reise und ein Abenteuer dazu. In doppeltem Sinne für den Reisenden und den Betrachter der Bilder. So »hell« sie auch sein mag - diese innere Strecke der Reisenden, desto düster bleibt die äußere Stimmung. Alles versinkt in Dunkelheit. Nur die Gesicher der Personen und ihre Hände tauchen hervor. Die Beleuchtung ist in eigenartiger Weise gesetzt: Der Betrachter hat den Eindruck - wie in manchen Bilder Rembrandts, daß sie von einer inneren Lichtquelle beleuchtet werden, von den Strahlen des »unsichtbaren Blicks«.
Die Werke von Nelly Tragusti gehören, auch wenn diese Einordnung unbewußt erfolgt, in die Kategorie der »nachforschenden Fotografie«.Jene Fotografie die vor allem das Unsichtbare ablichtet. Es sind spezielle Fotografien, die das einfangen, was der Philosoph Ernst Bloch »das Dunkel des gelebten Augenblicks« nannte. Das heißt, die unzähligen Eindrücke, die in jeder Sekunde in das Unterbewußtsein eindringen und deren Veständniss im Moment des Bewußtwerdensnicht mal im Ansatz möglich ist. Für das Verständniss ist Zeit notwendig. Schließlich, mit Hilfe der »Augen« des Verstandes ist unser Blick offen und die Fotografie als fruchtbares Medium kann uns hilfreich zur Seite stehen.
Im Zentrum der Werke von Nelly Tragousti befindet sich sicher nicht eine »reale« sondern eine traumhafte Wirklichkeit und zwar nicht eine des Schlafes sondern eine des Wachseins. Aus dieser Sicht fotografiert sie nicht Vergangenes, sondern viel mehr Zukünftiges, ein Knäuel aus Intensionen, Erwartungen und Wünschen - nicht die Geschichte, sondern persönliche Lebensläufe, die die Träumer in ihrer Fantasie haben und von denen sie beeinflußt werden.
Auch mit verschlossenen Augen ist es möglich vieles zu sehen, oder zu fernen Sternen zu reisen. Die abgelichteten Gesichter erscheinen
dem Betrachter ungreifbar weil sich die Personen tatsächlich mit ihrer Vorstellungskraft sehr weit entfernt haben. Und der »unsichtbare Blick« als Kompass, befähigt sie dazu sich gemütlich auch im finsteren »Dunkel des gelebten Augenblicks« zu bewegen.
Nikos Chilas, Athen 2003 - Chronika 10/2004
Ü: Charalampos Ioannou
H "αόρατη ματιά" μιας Ελληνίδας στο Βερολίνο
Τα μάτια τους είναι κλειστά. Όχι όμως τυφλά. Τα πρόσωπα που φωτογραφίζει η Νέλλη Τραγουστή έχουν ενεργό εσωτερικό - βλέμμα - την περίφημη " αόρατη ματιά " που όπως λέει η ίδια, "στρέφεται προς τα μέσα για να ταξιδέψει και να ανακαλύψει την προσωπική ποίηση που έχει μέσα του κάθε άνθρωπος".
Στην έκθεση έργων της στην γκαλερί Otto-Nagel-Galerie του Βερολίνου η Νέλλη Τραγουστή παρουσιάζει 15 τέτοια μεγάλα πορτρέτα διαστάσεων 0,80Χ1.20μ. καθώς και 30 άλλες μικρότερες προσωπογραφίες. Κάθε πρόσωπο και ταξίδι. Και κάθε ταξίδι και διπλή περιπέτεια - μία για τον ταξιδιώτη και μία για τον θεατή που περιεργάζεται την εικόνα.
΄Οσο "φωτεινές" είναι, όμως, οι εσωτερικές διαδρομές των ταξιδιωτών, τόσο σκοτεινές είναι οι εξωτερικές. Τα πάντα γύρω τους βυθίζονατι στο μαύρο σκοτάδι. Μόνο τα πρόσωπα και τα χέρια αναδύονται μέσα από αυτό. Ο φωτισμός τους γίνεται, όμως, με ιδιότυπο τρόπo: Ο θεατής έχει την αίσθηση ότι - σε αναλογία με τα έργα του Ρέμπραντ - λούζονται από μια εσωτερική πηγή φωτός, από τις ακτίνες της "αόρατης ματιάς".
Τα έργα της Νέλλης Τραγουστή ανήκουν, έστω και ασυνείδητα, στην κατηγορία της "ερευνητικής" φωτογραφίας, εκείνης που αποτυπώνει, μαζί με ορατά και αόρατα γεγονότα. "Σπέσιαλ" φωτογραφίες, που καταγράφουν εκείνο που ο φιλόσοφος Ερνστ Μπλοχ αποκαλούσε το "σκοτάδι της στιγμής που ζούμε", τα αμέτρητα, δηλαδή, δεδομένα και δρώμενα της κάθε στιγμιαίας κατάστασης, που δεν μπορούν να κατανοηθούν, έστω και σε ελάχιστο ποσοστό, την ώρα της γένεσής τους. Η κατανόησή τους θέλει χρόνο. Και γίνεται τελικά μόνο με τα "μάτια" του νου, της ανάλυσης και της σύνθεσης - και με τις φωτογραφίες ως γόνιμο μέσο.
Στο επίκεντρο των έργων της Νέλλης Τραγουστή δεν είναι, βέβαια, η πραγματική, αλλά η ονειρική πραγματικότητα - και δη όχι εκείνη του ύπνου, αλλά του ξύπνιου μας. Από αυτήν την άποψη δεν φωτογραφίζουν παρελθόν, αλλά μέλλον, συμπλέγματα προθέσεων, προσδοκιών και επιθυμιών - όχι "ιστορία" αλλά τις προσωπικές ιστορίες, που φαντάζονται και ίσως προκαταλαμβάνουν οι "ονειροπόλοι".
Και με κλειστά μάτια μπορεί να δει κανείς πολλά. Ή και να ταξιδέψει μακριά, στα άστρα. Τα πρόσωπα που φωτογραφίζει η Νέλλη Τραγουστή φαίνονται απόμακρα, επειδή απομακρύνονται όντως πολύ. Με όχημα τη φαντασία. Και με πυξίδα μια "αόρατη ματιά", που τους επιτρέπει να περιφέρονται άνετα και στο πιο βαθύ "σκοτάδι της στιγμής που ζουν".